In het jaar 1883 reed de eerste passagierstrein het kort daarvoor gebouwde station van Cuijk binnen. De groei die het dorp destijds meemaakte, kon men aflezen aan de vernieuwde infrastructuur.

Cuijk aan de spoorlijn

Eind jaren '70 van de 19e eeuw werden er plannen gemaakt voor een treinverbinding tussen Nijmegen en Venlo, ook wel Maaslijn of Heilige Lijn genoemd. Oorspronkelijk was het niet de bedoeling om de lijn bij Cuijk de Maas te laten passeren, maar door acties werd dit toch gerealiseerd.

Het grootste werk was de bouw van de spoorbrug over de Maas bij Mook. De werkzaamheden begonnen in augustus 1879 en werden eind februari 1883 afgerond. In datzelfde jaar reed de eerste personentrein over het traject. Het enthousiasme in Cuijk over de komst van de spoorlijn was minimaal, zoals te lezen valt in het berichtje in “De Echo” van 2 juni 1883.

“De opening was niet feestelijk, nogtans hadden zich eenige ingezetenen naar het station begeven om den trein door hunnen tegenwoordigheid in stilte het welkom toe te roepen. In onze plaats zelf wapperde van de publieke gebouwen de meeste particuliere woningen de nationale driekleur, ten bewijze dat men algemeen verheugd is door de opening der lijn.”

De spoorweg en het station in Cuijk werden zowel voor personenvervoer als goederenvervoer gebruikt. Cuijk heeft daarmee veel economische voordeel van het spoor gehad. Met name na de Tweede Wereldoorlog vestigden verschillende bedrijven zich in de buurt van het station. In deze tijd kwam er ook een verbinding tot stand met het industrieterrein in Katwijk.

foto Hans Peters

Het station Cuijk werd gebouwd in 1881 tijdens de bouw van de Maaslijn. Het station is nog bijna in zijn originele vorm te bewonderen, maar werd in zijn voortbestaan tweemaal bedreigd. In 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd het gebouw bedreigd door een munitietrein met 50 wagons vol Duitse straalvliegtuigen. Deze wagons stonden bij het station stil. De Engelse jagers vlogen constant boven de Duitse straalvliegtuigen, maar het kwam niet tot een beschieting. Het station bleef onaangetast staan. De tweede maal dat het station werd bedreigd was in 1975. De directeur-generaal Arbeidsvoorziening in Den Haag had toestemming gegeven voor de bouw van een nieuw station. De bouw zou in juli 1975 worden gestart, maar stuitte op verzet van de gemeente en de burgerij. Zij meenden dat het pure geldverkwisting zou zijn en er weer een stuk historie verloren zou gaan. Dit heeft uiteindelijk de doorslag gegeven bij het behoud van het stationsgebouw in Cuijk.

Dina Muller overwegwachteres

Werken bij de spoorwegen was in eerste instantie mannenwerk. Een van de weinige functies die door vrouwen kon worden uitgevoerd was de baan van stationswachter of wegwachter. De bekende familie Muller woonde in de wachtpost bij het station. De overwegbomen werden met de hand gesloten en geopend door Dina Muller. Bij het uitoefenen van hun taak droegen de wachteressen een uniform, dat aangepast was aan het werk, dat zij buiten moesten verrichten. Met haar 17e jaar was Dina reeds hulppachteres. Dit heeft ze ruim 40 jaar gedaan. Haar moeder was ook overwegwachteres en haar vader lijnwachter. In 1960 kwam er een eind aan de handmatige bediening van de spoorbomen.

Meer over Dina Muller in het venster Kuukse Minse: tante treintje .

De treinverbinding tussen Nijmegen en Venlo was niet het enige spoortraject in het land van Cuijk. Bij kruispunt Beugen kruiste de Maaslijn het spoor van de Noord-Brabantsch-Duitsche-Spoorwegmaatschappij. Op dat station kon men overstappen tussen deze twee treinverbindingen. Het 'Duits lijntje' liep onder andere door het dorpje Haps en staat ook wel bekend als het traject Boxtel - Wesel. Dit lijntje was twee eeuwen lang een unieke verbinding tussen Oost en West. De treinen op de spoorlijn vervoerden personen en goederen via Vlissingen, Rotterdam en Antwerpen helemaal naar het Duitse achterland.

Zie ook  'dat Duitse lijntje' .

Het stuk Duits Lijntje in Haps kan verbonden worden met een aantal opmerkelijke gebeurtenissen uit het verleden, zoals de watersnoodramp in 1926. In de eerste dagen van het jaar brak de Maasdijk door in het Brabantse land, nabij Nederasselt. Het land van Cuijk stroomde vol met water. De trein die op 3 januari 1926 onderweg was vanuit Mill naar Haps ontspoorde door het kolkende water. Een wagon raakt los en stortte het water in. De zeven inzittenden ontsnapten uit de wagon door de coupéruitjes stuk te slaan. Ze werden met roeibootjes uit het water gehaald.

Doordat het station Haps onderdeel was van de kortste route tussen Londen en Moskou maakten hoogheden, zoals keizer Wilhelm II, ook van de treinverbinding gebruik. Het verhaal dat de keizer in Haps stopte om zijn geiten tijdens zijn reis te laten grazen in de weilanden, is bij velen nog bekend.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde het Duits Lijntje samen met de Peel-Raamstelling een belangrijke rol.

Referenties:

• Chr.v.d. Bosch: Cuijk aan de spoorlijn ( 1983)
• Met dank aan Elles van Loenen

Wilt u meedenken over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op.