De moeder aller tochten: de Cuijkse Blériot-race

Er wordt de laatste tijd veel gesproken over het afschaffen van fossiele brandstoffen. Dat kan natuurlijk via Parijs paniekvoetbal, duur en met een onzekere uitkomst, of beter wellicht, via Cuijkse Kolder; een benzineloze race, goedkoop en met een heleboel dolle pret.

De pontrace.

Eind jaren vijftig ontstond bij de Cuijkse Zonnebloemcomité een briljant idee om wat geld in het laatje te brengen van de pas opgerichte Zonnebloem-afdeling. Elk jaar werden in Cuijk, tijdens de Vierdaagse-vrijdag, vlaggen van Nederlandse steden en Europese landen gehesen. Dat deden alle Vierdaagse gemeenten destijds, die de vlaggen onderling uitwisselden. Dat was mogelijk omdat iedere wandeldag een andere gemeente centraal staat.

The great wall.....

Het Cuijkse Zonnebloemcomité besloot dat jaar (1959) de vlaggen op een originele manier van Groesbeek naar Cuijk over te brengen. De opzet was als volgt; haal zo snel mogelijk de vlaggen uit Groesbeek en hijs die op de oude toren van Cuijk. Zonder motorische kracht! Het begint met een sprintje naar de pont,  met hoge hoed en jacquet. Eenmaal aan de overkant van de Maas gaat de tocht verder, per fiets op en neer naar Groesbeek. Daar wordt aan iedere deelnemer in jacquet en hoge hoed een vlag uitgereikt. Terug bij de Maas moet een ploeggenoot in zwempak de vlag (en jacquet en hoge hoed) droog over de Maas naar Cuijk brengen. Dan moet de hindernis van de stadswal nog genomen worden en gaat het erom wie het eerst de vlag aan de oude kerktoren hijst. Uiteraard gekleed in jacquet en hoge hoed.

Bleriotrace  Bert van Heukelom.

Met de race wil Cuijk ook herdenken dat 35 jaar daarvoor een vliegtuig zonder benzine over de Maas vloog. Kort na de Eerste Wereldoorlog was er in Cuijk een klein vliegtuigfabriekje, de NAVO van de familie van der Eijken. Het enige toestel ooit gebouwd door deze NAVO stond, na een aantal rondvluchten boven de Mooker hei, geparkeerd aan de Limburgse kant van de Maas. Toen de directeur van de NAVO een keer met zijn auto aan de overkant van de Maas strandde wegens benzine gebrek, gebruikte hij het vliegtuig als tankstation. Het gevolg was een tragi-komedie; de Duitse oud-oorlogsvlieger Hans Wende startte de volgende dag het vliegtuig zonder te bemerken dat de benzine verdwenen was. Het toestel kwam nog wel van de grond, maar ging vervolgens in een scheervlucht over de Maas en viel op een krib aan de Cuijkse kant aan diggelen. Deze benzineloze vliegtocht over de Maas bracht Cuijkenaren op het idee de vlaggenrace 'de Cuijkse Blériot-race' te noemen (Louis Blériot vloog op 25 juli 1909 als eerste met een vliegtuig over het Kanaal, met voldoende benzine).

De race vond plaats op de vooravond van de Cuijkse dag van de Vierdaagse, donderdagavond van 19.30 uur af. Fanfarekorps Caecilia nam, op een schuit op de Maas, de muzikale omlijsting voor haar rekening. De Cuijkse Blériot-race werd tegelijk propaganda voor Cuijk. Radio Luxemburg en TV (AVRO, NTS) waren aanwezig, evenals een groot gedeelte van de Nederlandse dagbladpers. Die waren toch al in Nijmegen voor de Vierdaagse en werden 's avonds naar Cuijk gelokt voor de in scène gezette stunt.

Huldiging pastores.

De animo voor deelname was bijzonder groot. Voetballer Peter Nagtzaam (later concierge, pardon hoofdconcierge bij het Merletcollege), was een van de eersten om in te schrijven voor de wedstrijd-klasse. Ondanks zijn sport-achtergrond won hij de race niet. Die eer ging naar het duo Eltink-Jans uit Vianen die voor de moordende race (rennen, fietsen, zwemmen, klauteren) precies 44 minuten en 22 seconden nodig had. Slechts een paar seconden sneller dan het koppel Janssen-Gillink uit Groesbeek. Was de wedstrijd-klasse vooral spannend, de Cuijkse kolder kwam pas goed op gang tijdens de toeristen-klasse. Hier lag de nadruk op originaliteit en konden de deelnemers helemaal los gaan. Namaakvliegtuigen, burgemeester Jansen in zijn rijtuigie, de geestelijkheid uit Cuijk als 'ouderwetse pastoorkens' en zo nog heel wat meer niet altijd valide creaties. De pastoorkens wonnen en kregen van de drie aanwezige missen (miss Cuijk, Groesbeek en Mook) klinkende zoenen op de geestelijke wangen.

Miss Mook - Groesbeek - Cuijk, op de voorgrond dus.

De toeristenklasse.

Voor een kwartje kon het publiek gokken op de uitslag, op een toto formulier moest men de tijd invullen van het snelste koppel. Hiermee waren mooie prijzen te winnen. Als hoofdprijs een big, verder een krat bier, een krat chocomel en braadkuikens. Allemaal Cuijkse producten. Aan prijzen overigens geen gebrek, ook niet voor de deelnemers. De Cuijkse industrie, middenstand en particulieren waren heel gul. Zo gul zelfs dat er een bekend Nederlands 'gevaar' dreigde, meer prijzen dan talent. Dat werd vakkundig opgelost met extra prijzen: een pontpremie, een bergpremie, een premie voor de meest strijdlustige deelnemer, het origineelste vervoer, eerst aankomend Cuijks team, een pechprijs enz enz. Eltink-Jans won de hoofdprijs uit de wedstrijdklasse, een Royal Mcbee kofferschrijfmachine. De drie pastoorkens gingen met vier kampeerstoelen van Smits stalen meubelen naar huis.

                               

zij geloven erin!

De legendarische 40 minuten barrière van de echte Blériot race was niet doorbroken. Toch was, na de finisch het hek van de dam. Tot in de late uurtjes werd er gefeest, en dan moest de Vierdaagse vrijdag nog beginnen!

Een binnen drie dagen goed georganiseerde wedstrijd, fanatieke deelnemers, veel creativiteit, massaal aanwezig publiek, hilariteit, mooie prijzen, gezelligheid, een vrolijk volksfeest en geweldige city-branding. Een van die zeldzame dagen dat alles klopt. De Cuijkse Blériot-race, de moeder aller tochten.

Oh, it's such a perfect day

I'm glad I spent it with you

Oh, such a perfect day

You just keep me hanging on

You just keep me hanging on

Lou Reed