de Sint op Cuijkse bodem
DE VOORPRET
Er was eens een tijd dat jonge vrouwen geen speel- of snoepgoed vroegen, maar.......een vrijer! In de zeventiende eeuw spraken ongehuwde meisjes het verlangen naar een vrijer onverbloemd uit, tegenover Sint Nicolaas. Ook is het lange tijd traditie geweest elkaar met Sinterklaas harten van suikergoed of vrijers van speculaas te geven. De Sint als huwelijksmakelaar, passend bij de legende dat hij voor drie meisjes uit Myra een bruidschat regelde.
Hoe dit bij de Adler afgelopen is weten we niet....
DE AANKOMST
Aankomst Sint Nicolaaas in Cuijk met het voetveer pontje uit Sint Agatha (1956).
In 1087 zijn de beenderen van Sint Nicolaas van Myra naar Bari gebracht. Van uit een vijandige naar een Roomse omgeving. De aankomst, 9 mei, wordt nog ieder jaar in Bari herdacht. Het standbeeld van Sint Nicolaas wordt dan op een bootje de haven ingevaren. Sint houdt hier graag aan vast, ondanks de huidige snellere alternatieven.
Cuijk St. Nicolaasfeest aan de loswal.
DE INTOCHT
Sinterklaas in de Korte Molenstraat.
Intocht St Nikolaas in kerkdorp St Agatha.
De persoon die het paard vast heeft is , Adriaan Gerrits, met achter hen de hoofd der school.
Het paard was van oudsher het vervoersmiddel voor hoge heren, of het nu leken of geestelijken betrof. Bisschoppen reden zo mee in middeleeuwse processies. Als het even kan, rijdt Sint dus op een paard het dorp of de stad binnen.
DE ONTVANGST
Intocht van Sinterklaas, burgemeester Leo Schoots begroet de Sint.
Een hooggeplaatste bezoeker als de Sint kan natuurlijk rekenen op een officiële, waardige ontvangst door de burgemeester en andere min of meer belangrijke personen: de kapelaan, de middenstand, het organiserend comite (in Cuijk lange tijd de Stichting Kindervreugd).
AUDIENTIE
Na de intocht volgt er een receptie voor de bevolking. In Cuijk gebeurt dat doorgaans in de Schouwburg, een enkele keer is de Sint uitgeweken naar de Sint Martinuskerk. Kinderen die er tijdens de intocht niet in geslaagd zijn kunnen de Sint dan alsnog een handje geven.
Vianen St. Nikolaasfeest kinderkoor.
Het lijfelijk contact heeft iets van een ritueel en soms is het als of de Sint van je voorhoofd leest dat je weleens ondeugend bent geweest.
DE ENTREE
Godfried Bomans adviseerde in 1948 nieuwe sinterklazen vooral statig en serieus te blijven. "Denk erom: een Sinterklaas die direct al, bij het binnentreden, leuk is, deugt niet. Hij blijve een ogenblik op de drempel staan en werpe een bekommerde, ja diepbedroefde blik in het vertrek. Bij het gaan zitten in zijn zetel loze hij een diepe, lange zucht, waarin al zijn bekommernis besloten ligt. Daar blijve hij gedurende een volle minuut in een smartelijk nadenken verzonken. Tenslotte begint hij met een zachte, wat gebroken stem te praten. Hij is een oud man."
Deze Sint, die het Porta Caeli bezoekt, heeft die les duidelijk niet begrepen.
Hoe ouder hoe gekker zullen we maar zeggen.
HET BEZOEK
Buurtvereniging Haagsestraat.
Tot zijn vertrek in de nacht van 5 op 6 december bezoekt de Sint ook gezinnen, scholen, winkels, verenigingen, cafe's, zieken en bejaarden.
Jongerencentrum het Kakelnest Sinterklaas.
Mevrouw Jacobs geeft uitleg.
Het verhaal gaat dat er nogal wat sinterklazen zijn die (graag) getrakteerd worden op een borrel. "Het laatste gezin ziet dan een wrak binnentreden, een verwerpelijke verschijning en een aanfluiting van de episcopale waardigheid." Aldus Godfried Bomans.
Zou deze Sint ook iets teveel borrels hebben genoten?
TRADITIE
Al in de zeventiende eeuw werd er door kinderen een schoen gezet, of klomp. Een onverslijtbare traditie, tegenwoordig al uitgebreid tot schoentjes bij opa & oma, de school, de vereniging en de supermarkt. In een naburig dorp vonden ze dat vroeger een uiting van bijgeloof, een 'gruwelijke praktijk van katholieke oorsprong'. Op 3 december 1614 vaardigde de stad Grave een verbod uit op het zetten van klompen en schoenen (bij wie dan ook) als ook het ontvangen van geschenken in klomp of schoen! Grave wilde er toen al niet bij horen....
WIE ZOET IS KRIJGT LEKKERS, WIE STOUT IS DE ROE
Waar de Sint wel een beetje moeite mee heeft is onrust op straat. De intocht trekt behalve kinderen en hun ouders, ook kwajongens aan. Zij proberen de intocht te verstoren. Ook in Cuijk is dit weleens voorgevallen, in de jaren '60. Helaas voor deze nozems werden de Zwarte Pieten in die tijd gerecruteerd uit Nijmeegse politieagenten. Zij wisten deze oproerkraaiers te isoleren en, citaat van de hoofdpiet: "...voor dat we die gasten te pakken hadden waren onze berkentakken roedes een meter lang, na afloop was er nog maar 20 cm van over..." Daarna is het lange tijd rustig geweest tijdens de intocht.
HET VERTREK
En dan, in de nacht van 5 op 6 december verdwijnt de Sint plots. We zijn er nog steeds niet achter hoe; per boot, trein, vliegtuig, fiets? Iedere ouder zal er wel een eigen draai aan geven. Want dat is leuke aan Sinterklaas, kinderen geloven er heilig in, soms tot grote verbazing van de ouders. Ouders die zich zelf ook wel eens betrappen op die combinatie van ontzag, bewondering en mythe als het om de Sint gaat.
Met dank aan 'Het Sinterklaas boek' (uitgeverij Waanders), een aanrader voor iedereen die Sinterklaas een warm hart toedraagt.